Dziś Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją. Rozmowa z psychoterapeutką Małgorzatą Orzechowską

Czym jest depresja i jakie są jej objawy?

Tak intuicyjnie chyba każdy ma wyobrażenie o depresji. Komu nie zdarzył się obniżony nastrój, czy zniechęcenie, zwłaszcza  w reakcji na nieprzyjemne zdarzenie? Powszechność tego doświadczenia z jednej strony pozwala nam na jakimś poziomie rozumieć, czego może doświadczyć osoba w depresji. Z drugiej, jednak to zrozumienie utrudnia. Rodzi się w nas pokusa myślenia „Mi też było smutno i wziąłem się w garść to i ty możesz”

A to nieprawda…?

Depresja nie jest chwilowym obniżeniem nastroju. To choroba, która obejmuje właściwie całe funkcjonowanie osoby. Chory doświadcza nie tylko smutku i przygnębienia. Także zniechęcenia, trudności z podjęciem zwykłych codziennych czynności, rzeczy, które dotychczas relaksowały, już nie przynoszą radości. Przyszłość właściwie znika z pola widzenia takiej osoby. Chorzy często doświadczają trudności z koncentracją a niejednokrotnie również trudnych do zdiagnozowania dolegliwości fizycznych. Czasami to one są pierwszym powodem szukania pomocy.

Po czym poznać, że nam lub komuś bliskiemu jest już potrzebna profesjonalna pomoc?

Jeśli objawy takie jak obniżony nastrój, przygnębienie, utrata zainteresowań, zmniejszenie normalnej aktywności nie mijają po dwóch tygodniach od wystąpienia, warto skonsultować się ze specjalistą.

Czyli kim?

Możliwości jest kilka: psycholog, psychoterapeuta, psychiatra. Pierwszym kontaktem może być również lekarz rodzinny, który również nie powinien mieć problemu z rozpoznaniem depresji. Często najlepsze efekty terapeutyczne przynosi łączenie leczenia farmakologicznego i psychoterapii. Trzeba jednak nastawić się na długi proces leczenia.

Czy jest szansa na samodzielne uporanie się z depresją?

To pytanie niesie ze sobą pułapkę. Bo sugeruje, jakby skorzystanie z pomocy zewnętrznej było aktem poddania się. Tymczasem pójście do specjalisty to jest właśnie stanięcie do walki z depresją, wymagające często odwagi i wysiłku. Pamiętajmy, że jak w przypadku większości chorób czy zaburzeń, poziom ich nasilenia, przebieg i rokowania są sprawą bardzo indywidualną. Są pacjenci, którzy bywają zaskoczeni diagnozą depresji i tacy, którzy potrzebują zwolnienia lekarskiego, bo wstanie do pracy przekracza ich możliwości. Pamiętajmy też, że gdy depresji towarzyszą tendencje samobójcze, staje się ona chorobą zagrażająca życiu. 

Co możemy zrobić, jeśli depresja dotknęła kogoś bliskiego? Jak reagować? Czego nie mówić i nie robić? Jak wspomagać? 

Pamiętajmy, że depresja to choroba. Wyobraź sobie, kogoś kto ma grypę i leży złożony gorączką. Czy powiesz mu „weź się w garść” , „Nie przesadzaj”, „Zająłbyś się czymś” , „za słabo się starasz”? – Nie. I nie mów tego też osobie w depresji. Zapytaj - w czym możesz być pomocny, ale nie wyręczaj tam, gdzie osoba radzi sobie sama. I jeszcze jedna ważna rzecz. Zadbaj o siebie. Depresja to choroba, która w pewnym sensie dotyka całej rodziny. Jeśli Twój mąż/żona, dziecko ma depresję, Tobie też jest trudno. 

I na koniec - jak zapobiegać depresji? Czy w ogóle można mówić w tym wypadku o profilaktyce?

Myślę, że zdecydowanie tak. Profilaktyka to wszystko, co utrzymuje nas w psychicznej równowadze. Zróbmy w naszym życiu przestrzeń dla uczuć, wszystkich, nie oceniajmy ich, nie dzielmy na dobre i złe. Śmiejmy się, kiedy jest nam wesoło, płaczmy, gdy jest smutno, złośćmy, gdy coś dzieje się nie po naszej myśli. Dbajmy o to, by w życiu znaleźć miejsce na pracę, ale też przyjemności, wypoczynek - również ten aktywny i przede wszystkim na relacje z ludźmi. Bez nich, wcześniej czy później, poczujemy się źle.

Małgorzata Orzechowska, psychoterapeutka

Objawy depresji: 

• poczucie przygnębienia przez większość dnia niemal codziennie,
• mniejsza zdolność do odczuwania radości z tego, co dotychczas sprawiało przyjemność, mniejsze zainteresowanie sprawami dnia codziennego,
• poczucie zmęczenia i pozbawienia energii przez większość czasu. 
• znacząca zmiana apetytu lub wzrost albo spadek masy ciała niezależny od intencji,
• problemy ze snem (trudności w zasypianiu, budzenie się w środku nocy, wczesne wybudzanie się lub nadmiernie długi sen) występujące niemal każdej nocy,
• spowolnienie w mowie lub ruchach albo poczucie niepokoju, nieustanne poruszanie się lub problem z usiedzeniem w jednym miejscu,
• utrata zaufania do siebie, poczucie bezwartościowości lub bycia gorszym od innych,
• uczucia samooskarżenia lub winy,
• problemy z myśleniem lub koncentracją uwagi albo w podejmowaniu decyzji,
• brak chęci życia, myśli dotyczące wyrządzenia sobie krzywdy lub popełnienia samobójstwa.