Nadciąga szpitalna reforma

Trwają konsultacje i rozmowy, w rożnych gremiach i na różnych szczeblach, na temat propozycji przebudowy szpitalnej służbie zdrowia zaproponowanej przez Zespół ds. Zmian Systemowych w Ochronie Zdrowia działający pod przewodnictwem Minister Zdrowia. W spotkaniach w ministerstwie zdrowia, NFZ i lubelskim Urzędzie Marszałkowskim uczestniczyli przedstawiciele zarządu powiatu i dyrekcji lubartowskiego SP ZOZ-u.

U marszałka

Pierwszym etapem przygotowania do rozmów w Warszawie była narada dyrektorów szpitali i reprezentantów organów prowadzących z terenu województwa lubelskiego z wicemarszałkiem województwa Piotrem Bresiem. Udział w nich wzięli, ze strony powiatu, Sebastian Wysok, członek zarządu powiatu, oraz Artur Szczupakowski, dyrektor szpitala w Lubartowie.

Z minister zdrowia

Nastęnie 11 lipca 2024 r. w Warszawie odbyła się konferencja na temat zmian systemowych w ochronie zdrowia. która zorganizowana została przez Ogólnopolski Związek Pracodawców Ochrony Zdrowia i zgromadziła przedstawicieli samorządów wojewódzkich i powiatowych oraz dyrektorów szpitali i placówek medycznych z całego kraju. Gorąca dyskusja podczas niej pozwoliła na wymianę doświadczeń oraz omówienie wyzwań stojących przed sektorem ochrony zdrowia w najbliższych latach. Powiat na spotkaniu ponownie reprezentował Sebastian Wysok, oraz jako przedstawiciel SP ZOZ-u w Lubartowie dr Piotr Chęć, z-ca dyrektora ds. lecznictwa. W trakcie rozmów padały ze strony zgromadzonych samorządowców m.in. słowa, że dochodzimy do punktu krytycznego, w którym stajemy przed wyborem: albo reforma działalności leczniczej, albo upadek szpitali, albo coroczne, wielomilionowe samorządowe dotacje na nieefektywne działanie placówek. na które stać coraz mniej powiatów.

Ministerialny projekt zmian - załozenia

W trakcie spotkania minister Izabela Leszczyna, przedstawiła koncepcję zmian systemowych, które w założeniu mają poprawę funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej. Projekt opracowywał Zespół ds. Zmian Systemowych w Ochronie Zdrowia pod przewodnictwem Minister Zdrowia.
Nowa regulacja w ramach transformacji zakłada zrewolucjonizowanie obecnej sieci szpitali i jej dostosowanie do potrzeb i określonego finansowania. Jej celem będzie zmniejszenie obciążeń wykorzystywanych zasobów, a poprzez to ich bardziej efektywne wykorzystanie oraz obniżenie kosztów funkcjonowania. Proces ten będzie realizowany w latach 2024-25 przez wprowadzenie kilku kolejnych „pakietów deregulacyjnych”, Obok istniejących rozwiązań transformacyjnych w ochronie zdrowia (np. restrukturyzacja, łączenie SP ZOZ-ów czy spółek, przeprofilowanie) wprowadzone zostaną nowe. Projekt zmiany systemowej w ochronie zdrowia wprowadza też szczegółowe regulacje dotyczące tworzenia i zatwierdzania programów naprawczych tworzonych przez placówki, w których wystąpiła strata netto. Instrumentami wsparcia dla placówek medycznych będą: środki z KPO, Funduszu Medycznego, Unii Europejskiej, NFZ, środki z BGK na wsparcie finansowe oraz budżet państwa.
Główne elementy koncepcji Ministerstwa Zdrowia to:

• deregulacja,
• transformacja,
• odwrócona piramida świadczeń.

Deregulacja

Kluczową zmianą będzie odejście od definiowania i wyodrębniania poziomów podstawowego szpitalnego zabezpieczenia (PSZ) na rzecz kwalifikowania wszystkich świadczeniodawców, którzy posiadają przynajmniej jeden tzw. profil kwalifikujący. Powstanie również mapa świadczeń, która będzie wskazywać kierunki finansowania. Zmiany, zdaniem ministry Leszczyny, mają pomóc szpitalom, które znajdują się w trudnej sytuacji, ale też pozwolić rozwijać się w taki sposób, żeby zabezpieczyć rzeczywiste potrzeby zdrowotne mieszkańców. 
Pierwszy pakiet deregulacji, który jest już w przygotowaniu, zakłada między innymi uproszczenie mechanizmu kwalifikowania szpitali do sieci szpitali (PSZ).

Proces deregulacji ma polegać m.in. na stałej współpracy podmiotów działających w systemie z Ministerstwem Zdrowia (MZ), Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ) oraz Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT).

• Kwalifikowane będą wszystkie szpitale, które posiadają przynajmniej jeden oddział szpitalny w trybie pełnej hospitalizacji.
• Oddziały zabiegowe, które nie spełnią kryteriów wejścia do sieci, będą mogły funkcjonować w trybie hospitalizacji planowej lub chirurgii jednego dnia.
• Zasady regulujące udzielanie dodatkowych świadczeń w ramach SOR/IP, OIT, chemioterapii, rehabilitacji stacjonarnej oraz AOS zostaną uproszczone.
• Zostanie określony minimalny udział świadczeń zabiegowych w oddziałach zabiegowych.
• Zostanie określona minimalna liczba porodów na oddziałach ginekologiczno-położniczych.

Transformacja

Celem transformacji jest stworzenie optymalnego systemu zabezpieczenia szpitalnego. Jej poszczególne elementy będą wdrażane w latach 2024-2026. Kluczowe zasady procesu transformacji obejmują dobrowolność uczestnictwa oraz wprowadzenie map świadczeń (map zabezpieczenia szpitalnego), które zostaną przygotowane przez AOTMiT, NFZ, NIZP-PZH i urzędy wojewódzkie. 
Mapy te uporządkują sieć oddziałów realizujących świadczenia na poziomach podstawowym (1-5 oddziałów podstawowych + SOR/IP), specjalistycznym, wysokospecjalistycznym (np. kardiochirurgia, neurochirurgia, transplantologia) oraz strategicznym (oddziały o zabezpieczeniu ponadregionalnym i krajowym). Docelowe wdrożenie map jest planowane na lata 2025-2027, a osiągnięcie wszystkich celów transformacji na około 10 lat.

Doraźny pakiet wsparcia zakłada zamianę zobowiązań wymagalnych (określonych na dzień 1 lipca 2024 r.) w kredyt długoterminowy udzielony przez BGK, zawarcie porozumienia z ZUS o rozłożeniu na raty składek za okres pierwszego roku transformacji, utrzymanie ryczałtu PSZ (podstawowe szpitalne zabezpieczenie świadczeń) w pierwszym i drugim roku transformacji, a także wyznaczenie poziomu ryczałtu na kolejny rok transformacji na podstawie średniego poziomu wykonania ryczałtu w dwóch latach transformacji.

Z kolei długoterminowy pakiet wsparcia zakłada mechanizm warunkowego oddłużenia szpitali. W koncepcji resortu zdrowia dług szpitali zostanie zamieniony na dziesięcioletni kredyt w BGK poręczony przez podmiot tworzący (np. powiat). Zgodnie z koncepcją będzie on umarzalny w wysokości jednej dziesiątej co roku przez 10 lat pod warunkiem, że szpital realizuje program naprawczy i się bilansuje. Ten proces będzie nadzorowany i oceniany przez AOTMiT. Rozwiązanie to zakłada, że w sytuacji utraty bilansowania i braku możliwości spłaty przez samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej (SP ZOZ), kredyt przestanie być umarzany i staje się on kredytem organu założycielskiego (czyli jednostki samorządu terytorialnego!).

Odwrócona piramida świadczeń

Trzeci komponent to odwrócona piramida świadczeń, której celem jest przesuwanie strumienia pacjentów ze szpitali do AOS i POZ. Według minister Leszczyny w szpitalach powinny pozostać jedynie świadczenia, które nigdzie indziej nie mogą być wykonane. Odwrócona piramida świadczeń ma służyć zmniejszaniu obciążeń kosztowych szpitali.

W oczekiwaniu na mapę

Takie podejście wymusza potrzebę szerokiego współdziałania i stworzenia rzetelnej mapy potrzeb zdrowotnych w województwie. To będzie zadanie trudne, m.in. z powodu konieczności optymalizacji działalności leczniczej pod kontem stricte ekonomicznym i demograficznym, a co za tym idzie może się wiązać z zamknięciem części oddziałów i redukcji ilości łóżek szpitalnych co pociągnie zmniejszenie zatrudnionego personelu (szczególnie w jednostkach, które zgodnie z mapą przygotowaną przez służby wojewody i państwowe agendy będą realizować świadczenia na poziomach podstawowym czyli 1-5 oddziałów podstawowych + SOR/IP). Reforma powiedzie się tylko wtedy, gdy będzie duża, trwająca wiele lat, determinacja do wprowadzenia zmian oraz zagwarantowana stabilność regulacji prawnych i finansowych.
Te założenia wynikające z projektu ministerialnego wychodzą, w pewnym sensie, naprzeciw potrzebom stojących pod ścianą samorządów, ale z drugiej są dla nich bardzo ryzykowne pod względem odbioru społecznego.

W NFZ

Trzecim etapem tego cyklu konsultacji było spotkanie w lubelskim oddziale NFZ, w którym uczestniczył starosta Jan Sławecki i obaj dyrektorzy powiatowej placówki medycznej. W jego trakcie ponownie padła informacja o braku możliwości w przyszłości finansowania nadwykonań świadczeń opieki zdrowotnej zrealizowanych przez placówki medyczne. 
Dalsze informacje w sprawie proponowanych zmian w służbie zdrowie będą znane już w niedługim czasie.