Jan Kowalski "Bystry", partyzant AK - WiN, urodził się 21 sierpnia 1927 r. w Rudnie. Według podanego przez IPN życiorysu od stycznia 1946 r. służył w bojówce rejonowej Wiktora Targońskiego "Brzozy". We wrześniu 1946 r. dołączył do oddziału Kazimierza Woźniaka "Szatana". Ten oddział był podporządkowany zgrupowaniu majora Hieronima Dekutowskiego "Zapory".
W nocy z 3 na 4 października 1946 r. "Bystry" został ciężko ranny w czasie potyczki z pododdziałem Kompanii Zwiadu WBW-Lublin w Piotrawinie koło Jastkowa. Kowalski zmarł na kwaterze w przysiółku Zakopaniny koło Woli Przybysławskiej, w powiecie puławskim, po jednym lub dwóch dniach od chwili zranienia.
Ciało partyzanta przeniesiono do domu Jana Sykuta w pobliskim Orliczu, przebrano, włożono do trumny, którą ukryto w stodole, by w nocy wywieźć na cmentarz. Tuż przed południem, 7 października 1946 r., trumnę odnalazła penetrująca wieś grupa operacyjna UB-WP. Ciało partyzanta przewieziono do siedziby PUBP w Lubartowie, gdzie przeprowadzono oględziny i dokonano identyfikacji z udziałem członków rodziny. Zwłoki zostały następnie pogrzebane za zezwoleniem Sądu Grodzkiego w Lubartowie na miejscowym cmentarzu.
Według Artura Piekarza z IPN w Lublinie matka partyzanta miała zidentyfikować przypuszczalne miejsce pochówku syna, które znajdowało się na Cmentarzu Parafialnym św. Anny, w jego zachodniej części, tuż przy płocie sąsiadującym z torami kolejowymi. Było to miejsce, gdzie zwyczajowo grzebano samobójców, a potem – jak wszystko na to wskazuje – ofiary UB. Nie wiadomo, czy miejsce ukrycia zwłok wskazali grabarze, czy też kobieta uzyskała informację od UB. Bezimienna mogiła nie została upamiętniona. Dopiero na początku lat 90. w miejscu domniemanego pochówku "Bystrego" jego krewny i były podkomendny "Szatana", Czesław Jedut "Żółw", wystawił prosty nagrobek opatrzony metalowym krzyżem. Na tabliczce na krzyżu podana była informacja "Zmarł śmiercią tragiczną".
Szczątki wydobyte z grobu na lubartowskim cmentarzu w kwietniu 2021 r. zostały przebadane w Zakładzie Medycyny Sądowej UM w Lublinie. Wynik badania nie pozostawił wątpliwości - to "Bystry". 1 grudnia 2023 r. w Belwederze uroczyście została ogłoszona lista nazwisk żołnierzy wyklętych, których szczątki zostały zidentyfikowane przez IPN. Wśród dwudziestu osób wymieniony został także Jan Kowalski "Bystry".
Dzisiaj w Lubartowie odbył się pogrzeb państwowy Jana Kowalskiego. W bazylice św. Anny odprawiono mszę świętą w jego intencji. Byli obecni przedstawiciele wojska, władz wojewódzkich, przedstawiciele prezydenta Lublina, dyrektor Oddziału IPN w Lublinie Robert Derewenda, starosta lubartowski Jan Sławecki, burmistrz Lubartowa Krzysztof Paśnik, wójt gminy Lubartów Jarosław Budka z przewodniczącym Rady Gminy Mariuszem Goluchem. Honorowe miejsca zajęła rodzina poległego partyzanta. Przed ołtarzem stanęła trumna ze szczątkami "Bystrego", okryta biało - czerwoną flagą, na której złożono czapkę wojskową. Po mszy kondukt przeszedł na cmentarz parafialny w Lubartowie, gdzie spoczęły szczątki partyzanta. W ostatniej drodze towarzyszyła mu wojskowa orkiestra, kompania honorowa oddała salwę. Flagę, którą była okryta trumna, przekazano rodzinie żołnierza.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.